تصمیم دولت بایدن برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، اکنون در گزارش ۳۴۵ صفحه‌ای کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا به‌عنوان یک اشتباه راهبردی و سیاسی معرفی شده است.
این گزارش، نه‌تنها عملکرد رئیس‌جمهور امریکا را به‌دلیل نادیده‌گرفتن هشدارهای امنیتی و مشورت‌های نظامی زیر سؤال برده، بلکه زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا در امور افغانستان را نیز به گمراه‌کردن واشنگتن درباره ماهیت طالبان متهم کرده است.
در این گزارش آمده است که توافق صلح با طالبان بدون هماهنگی با ارتش امریکا امضا شد و خلیلزاد با خوش‌بینی ساده‌لوحانه، طالبان را تغییر‌یافته معرفی کرد. او در پاسخ به این اتهامات، تأکید کرده که مقامات نظامی از جمله مارک میلی و اسکات میلر در جریان مذاکرات بوده‌اند و نمایندگان‌شان در نشست‌های قطر حضور داشتند.
اما آنچه بیش از همه نگران‌کننده است، هشدار صریح کمیته درباره تبدیل‌شدن افغانستان به پناهگاه تروریسم. چهار سال پس از تسلط طالبان، خاک افغانستان میزبان گروه‌هایی چون القاعده، داعش خراسان و تحریک طالبان پاکستان شده است. طبق گزارش، القاعده اردوگاه‌های آموزشی جدیدی در افغانستان ایجاد کرده و از معادن بدخشان و تخار میلیون‌ها دلار درآمد دارد. طالبان نیز تمام نیازهای این گروه‌ها را از اسلحه تا خانه و مدارک هویتی تأمین می‌کند.
در بخش دیگری از گزارش، به تأسیس بیش از ۶۸۰۰ مدرسه جهادی توسط طالبان اشاره شده که ۳۸۰ مورد آن ویژه زنان است. این مدارس ابزاری برای ترویج ایدئولوژی افراطی معرفی شده‌اند. همچنین، روابط نزدیک شبکه حقانی با داعش خراسان و ازدواج میان اعضای دو گروه، نشانه‌ای از هم‌پوشانی خطرناک میان جریان‌های تروریستی است.
کمیته با انتقاد از دولت بایدن، می‌گوید که هیچ حمله‌ای علیه مواضع داعش در افغانستان صورت نگرفته و ادعای طالبان مبنی بر نابودی این گروه، نادرست است. به باور نویسندگان گزارش، طالبان نه قصد و نه توانایی مقابله با داعش را دارد.
در سطح منطقه‌ای، خروج امریکا از افغانستان دشمنان واشنگتن را جسورتر کرده است. چین، روسیه و ایران با بهره‌برداری از خلأ قدرت، نفوذ خود را گسترش داده‌اند. چین با تبلیغ بی‌اعتمادی به امریکا، سرمایه‌گذاری در افغانستان را افزایش داده و طالبان نیز تمایل خود را برای پیوستن به پروژه «یک کمربند، یک راه» نشان داده‌اند.
در پایان، گزارش به استفاده طالبان از داده‌های بیومتریک و پایگاه‌های اطلاعاتی نظامی امریکا برای شناسایی و حذف متحدان افغان اشاره می‌کند؛ اقدامی که به‌نوعی انتقام‌گیری از کسانی است که با امریکا همکاری کرده‌اند.
این گزارش، نه‌تنها بازتاب شکست راهبردی امریکا در افغانستان است، بلکه زنگ خطری برای آینده امنیت منطقه‌ای و جهانی محسوب می‌شود؛ جایی که تروریسم، افراط‌گرایی و رقابت‌های ژئوپلیتیک در غیاب نظارت بین‌المللی، بی‌محابا رشد می‌کنند.
- دکتر خالدین ضیایی؛ رئیس اندیشکده تعلیمی ملت افغانستان