وقتی تاریخ در مرزهای جنوب آسیا نفس را در سینه حبس کرده و دو دوست قدیمی و دشمن کنونی متزلزل در آستانه برخوردی بی‌بازگشت ایستاده‌اند، دیگر سخن از دیپلماسی کافی نیست. پاکستان و امارت طالبان، هر دو بر لبه پرتگاهی ایستاده‌اند که یک قدم اشتباه می‌تواند نقشه سیاسی منطقه را از نو ترسیم کند. این نه فقط آغاز یک جنگ، بلکه آزمونی است برای بقای یک ملت و فروپاشی دیگری؛ نبردی که ممکن است همان رؤیای دیرینه پشتون‌ها و هندی‌ها را به واقعیت بدل کند.
در حالی‌که مذاکرات صلح میان پاکستان و امارت طالبان در استانبول بی‌نتیجه پایان یافته، نشانه‌های آشکار از تشدید تنش‌ها و احتمال آغاز یک جنگ سرنوشت‌ساز میان طرفین دیده می‌شود؛ جنگی که می‌تواند معادلات ژئوپلیتیکی منطقه را دگرگون و آینده پاکستان را به‌طور جدی به چالش بکشد.
آغاز جنگ سرنوشت‌ساز میان پاکستان و امارت طالبان در روزهای آینده امری حتمی به‌نظر می‌رسد. دولت پاکستان و امارت طالبان به نقطه عطف تاریخی رسیده‌اند که در آن، بقای یکی به معنای نابودی دیگری است. به‌عبارت دیگر، تداوم موجودیت امارت طالبان با وضعیت کنونی، زمینه‌ساز سقوط و فروپاشی پاکستان خواهد شد.
در چنین شرایطی، پاکستان باید همانند اسرائیل در لبنان، ترکیه در سوریه و آذربایجان در قره‌باغ، تصمیمی قاطع برای تغییر میدان اتخاذ کرده و واقعیت میدانی را به نفع خود دگرگون کند. در غیر این‌صورت، باید در انتظار فروپاشی پاکستان، تجزیه ملت آن و در نهایت تقسیم این کشور به دو بخش باشیم؛ هدفی که پشتون‌های افغانستان و هندی‌ها از هشتاد سال پیش تاکنون برای تحقق آن تلاش کرده‌اند.
اگر پاکستان خواهان وساطت ایالات متحده آمریکاست، باید توصیه هنری کسینجر، وزیر خارجه وقت آمریکا، به انور سادات، رئیس‌جمهور وقت مصر را الگوی خود قرار دهد و بی‌درنگ به آن عمل کند. زمانی‌که سادات از کسینجر پرسید چرا میان ما و اسرائیل صلح برقرار نمی‌کنید، کسینجر پاسخ داد: «اگر چای شما سرد شود، آن را نمی‌نوشید؛ یا آن را گرم می‌کنید یا چای تازه و داغ دیگری تهیه می‌کنید. اکنون جنگ و جبهه‌های شما با اسرائیل سرد و بی‌رمق شده‌اند. اگر خواهان صلح با ضمانت ما هستید، باید آن را دوباره گرم و داغ کنید.»
سادات این سخنان را جدی گرفت و با بهره‌گیری از توصیه کسینجر، جنگ بزرگ مصر را در سال ۱۹۷۳ میلادی آغاز کرد؛ جنگی که به شکست اسرائیل، پذیرش صلح کمپ‌دیوید، و خروج اسرائیل از شبه‌جزیره سینا انجامید.
توصیه این است که مقامات پاکستان با الهام از راهبرد کسینجر، جنگی شدید، مرکب و چندجانبه علیه طالبان به راه اندازند تا از دل شکست طالبان، صلحی دائمی و ابدی بر افغانستان تحمیل کرده و زمینهٔ وساطت و ضمانت آمریکا را فراهم سازند. با اجرای این راهبرد، پاکستان می‌تواند کشوری مقتدر و شکوفا برای خود و نسل‌های آینده به یادگار بگذارد؛ کشوری که فرزندان آن در آینده از نعمت صلح پایدار و امنیت فراگیر بهره‌مند خواهند شد.
در پی بی‌نتیجه‌ماندن سه روز مذاکرات در استانبول، تلویزیون ملی تحت کنترل طالبان روز سه‌شنبه گزارش داد که حلقات خاصی در ارتش پاکستان مانع پیشرفت مذاکرات شده‌اند. این رسانه به نقل از طالبان اعلام کرد که این اداره «توان جلوگیری از حملات در پاکستان را ندارد» و طرف پاکستانی را به «بی‌صلاحیتی» متهم کرده است. همچنین نوشته شده که هیئت این کشور «به‌جای ارائه دلایل در میز مذاکره، عقب‌نشینی می‌کند.»
رسانه‌های نزدیک به طالبان نیز گزارش دادند که مذاکرات میان پاکستان و طالبان افغانستان در استانبول «بدون نتیجه» پایان یافته است. یک منبع امنیتی پاکستانی در گفت‌وگو با رویترز، پایان این مذاکرات را تأیید کرده است. از آغاز این گفت‌وگوها، دو طرف یکدیگر را عامل شکست روند مذاکرات معرفی کرده‌اند. هیئت پاکستانی با تأکید بر مواضع پیشین خود، خواستار همکاری طالبان افغانستان برای مهار تحریک طالبان پاکستانی (TTP) شده است.
با این‌حال، تلویزیون ملی طالبان در گزارش تازه‌اش اعلام کرده که موضع این گروه در مذاکرات آن بوده که «افغانستان نمی‌تواند از حملات در پاکستان جلوگیری یا از TTP نمایندگی کند.» این رسانه با تکرار مواضع طالبان، تحریک طالبان پاکستانی را «مشکل داخلی» پاکستان دانسته و افزوده است که طالبان اجازه نخواهند داد از خاک افغانستان علیه دیگران استفاده شود.
جان اچکزی، وزیر پیشین بلوچستان پاکستان، در واکنش به پایان مذاکرات طالبان و پاکستان در ترکیه اعلام کرد که آتش‌بس به پایان رسیده است. پس از شکست مذاکرات میان هیئت‌های افغانستان و پاکستان، طالبان با لحنی تند نسبت به هرگونه اقدام نظامی احتمالی از سوی اسلام‌آباد هشدار دادند.
عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت داخله طالبان، روز سه‌شنبه (۶ عقرب) در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرد که نیروهای این گروه در برابر هرگونه حمله از سوی پاکستان «واکنشی سریع و قاطع» نشان خواهند داد.
منابع نزدیک به روند مذاکرات می‌گویند گفت‌وگوها زمانی متوقف شد که هیئت پاکستانی به‌طور ناگهانی نشست را ترک کرد. به گفته این منابع، طالبان خواسته‌های اسلام‌آباد را «غیرمنطقی و غیرقابل‌پذیرش» دانسته‌اند.
- دکتر خالدین ضیائی؛ رئیس اندیشکده گفتمان تعلیمی ملت افغانستان